KFP ho Ekipa Integradu Hala’o Diseminasaun Regras no Prosedimentu Ba Funsionárius iha Liquiça

Ekipa Integradu kompostu husi  KFP, IJE, MEJD, KAK, MAE, Patrimoniu Estadu, PDHJ, INSS no SEII hala’o diseminasaaun iha Postu Administrativu Liquiça, Munisípiu Liquiça hodi partilla kona-ba regras no prosedimentu iha Funsaun Públika ba funsionáriu sira.

Iha diseminasaun ne’e Komisaria KFP, portfóliu Finansas, Baze Dadus iha Funsaun Publika, Pensaun no Reforma, Protokolu no Komunikasaun,  Maria de Jesus Sarmento liu husi ninia intervensaun hateten, ekipa Integradu ida ne’e mai halo diseminasaun iha nivel postu Administrativu ba Funsionariu sira ho ninia konteúdu prinsipal mak direitu no dever funsionarius sira nian, ho diseminasaun atu funsionárius hotu  hatene ninia dever, obrigasaun nu’udar funsionariu Estadu hodi hala’o knaar  antes ezije nia direitu tenke kumpri  lai dever sira ne’ebé mak iha estatutu Funsaun Públika define.

Relasiona ho reforma dala barak funsionáriu ho idade 60 ona lamenta tanba la fó reforma, maibé iha lei seidauk fó reforma obrigatoriu ho tinan 60, nune’e realidade hatudu ohin loron funsionárius balun tinan 60 ba leten mós sei ativu hela hala’o nia knaar hanesan bai-bain.

Ba funsionárius ne’ebé mate ho moras oinsá nia tipu pensaun, ba sira ne’ebé  mate nia pensaun oin tolu ne’ebé mak pretense ba sira nia direitu nu’udar  Funsionáriu Públiku.

Iha parte seluk, formasaun  oras 40 ba  funsionáriu ida-idak iha tinan ida dala  ida maibé, funsionárius barak mak seidauk hetan oportunidade  ida ne’e,  liga mós ba regulamentus kona-ba  korupsaun, kodigu étika, moral iha Funsaun Públika no Boa Governasaun.

Tekniku superior ba asuntu Jurídiku iha Instituisaun Seguransa Sosial (INSS), Zeferino da Costa Bobo iha nia intervensaun aprezentasaun matéria ba seguransa sosial hahú implenta iha Nasaun Timor-Leste ne’e  iha 2017 bazeia ba lei no. 12/2016  aprova, Novembru maibé jeral de’it, iha 2007 halo dekretu lei haat regula kona-ba subsidiu no pensaun, lei no. 12/2016 ne’e responde ba patraun Internasional no konstituisaun RDTL,  hanesan baze legal.

Seguransa Sosial ne’e parte ida husi protesaun sosial maibé, lalaok  mak  la hanesan asistensia sosial  ho servisu sosiais, ne’e la kontribui buat ida wainhira hetan dezastre ruma, hanesan inundasaun  harahun  uma, ahi han uma, ema mate oferese kaisaun no kareta funerariu tula apoiu hirak ne’e tama iha servisu sosiais, ba seguransa sosial ne’e benefisia de’it ba ema ne’ebé kontribui no ba sira ne’ebé la kontribui la iha direitu atu rekere.

Objetivu lei ne’e atu proteje funsionáriu se karik seguransa sosial laiha funsionáriu ida mate hetan de’it subsidiu ruma husi seguransa sosial hotu ona. Relasiona ho rejime tranzitoriu ne’e funsionariu ida mate nia oan ne’ebé ho idade kiik simu too tinan 17 hakotu ona subsidiu ne’e. Ohin loron rejime kontributivu seguransa sosial ne’e simu to’o tinan 24 maibé, reforma nia nain simu to’o mate hetan rendimentu husi seguransa sosial, kontribuisaun funsionáriu sira nia tama ba konta Seguransa Sosial la tama konta Estadu nia maibé, responsavel Seguransa Sosial tina-tinan  relata ba Parlamentu Nasional hodi hetan auditoria  fulan tolu-tolu husi Tribunal Rekursu. 

Diseminasaun ne’e hala’o durante loron rua (14-15/06/2022) iha postu administrativu Liquiça, Munisípiu Liquiça.