PCM – KFP – Komisaun A – PN Diskute Lei Reforma ba Funsionáriu Públiku

Funsionárius barak tama ona idade reforma, infelizmente Estadu Timor-Leste seidauk iha rekezitus legais ka Lei Reforma Obrigatória atu reforma, preokupasaun ne’e aprezenta husi Ministru Prezidênsia Konsellu Ministru, Fidelis Leite Magalhães durante audênsia entre Deputadus Komisaun A, Komisaun Funsaun Públika iha Sala Komisaun A Parlamentu Nasional kuarta-feira, 06/10/2022.

Relasiona ho asuntu ne’e Governu iha ona hanoin ida atu oinsá kria rekezitus legais atu bele fó reforma obrigatória ba funsionárius ne’ebé ho idade reforma, tanba wainhira rekezitus legais la iha maka difísil rekruta ema foin sae, adianta governate ne’e.

KFP propoin 60 tanba referensia ba idozus ninian, maibé Komisaun mós halo akompañamentu ba evolusaun mundial ba limitasaun  idade másimu efetivu servisu, tantu iha Europa, Asia, Medio Oriente, Amérika ne’ebé mak Komisaun foti sai nu’udar referensia,  nune’e komisaun hato’o proposta ne’e ba deputadu sira no Governu hodi bele define, maske Governu propoin ona ba 60 anos. Kestaun ne’e atu haree liu-liu ba periodu esepsionalidade, katak, ba sira 60 anos tenke obrigatoriu hodi bele fó fali fatin ba joven sira. Atu juvenibiliza no hasae liu tan funsaun públika ida ne’ebé iha produtividade liu tan, signifika ita tenke loke odamatan ba kamada joven sira, esplika Prezidente KFP.

Tuir Ministru, ema ne’ebé maka idade reforma maibé sei presiza nia servisu bele sai ona reforma maibé, iha posibilidade pasa ba termu sertu, hodi halo avaliasaun dezempeñu iha tinan-tinan kona-ba sira nia prestasaun servisu.

Iha tempu hanesan Prezidente Komisaun Funsaun Públika, Faustino Cardoso Gomes aprezenta, tuir estatístika Funsaun Públika rezista ona funsionárius 3,441 maka ho idade 60 ba leten ona ka idade reforma ona, total funsionárius públikus 36,441 baze SIGAP Foun KFP nian ne’e inklui ba idade reforma ne’ebé sei ativu iha servisu funsaun públika.

Tuir Prezidente Faustino katak, husi númeru idade reforma refere porsentu 60 mai husi funsionáriu Ministériu Edukasaun ka mai husi profesores sira, ne’ebé sei ativu.

Durante ne’e mais de 2.000 maka reforma tiha ona tanba sira ne’e balun moras no balun mate ona, adianta Prezidente Faustino Cardoso.

Enkuantu Prezidente Komisaun-A ne’ebé trata Asuntus Konstitusionais no Justisa Deputadu, Joaquim dos Santos hateten, agora dadaun ne’e tempu oportunu duni atu rezolve problema ne’e, tanba kleur ona maka ko’alia ida ne’e wainhira iha diskusaun orsamentu iha tinan-tinan.

Ho razaun ne’e maka aproveita kedas ho diskusaun Orsamentu Jeral Estadu 2023, nune’e governu mós iha ona planu no adianta atu nune’e bele rezolve problema ne’e iha tinan oin.

Tuir Prezidente Komisaun-A konsidera númeru funsionáriu ho idade reforma ne’ebé maka Prezidente Komisaun Funsaun Públika aprezenta ne’e atu Governu bele tetu ka ideia atu oinsá rezolve bazeia ba dadus ne’ebé iha.