Promove Integridade Funsionariu Publiku ba Jestaun  Efisiensia no Efikasia Rekursu  Estadu nian

Inspetora Komisaun Funsaun Públika, Sonia da Silva Soares reprezenta KFP partisipa iha workshop ne’ebé organiza husi Inspesaun Jeral do Estadu (IJE) iha munisípiu Manatuto ho tema: Prevene no Kombate Korupsaun hodi Promove Governasaun Di’ak no Proteje Direitus Umanus iha Servisu Administrasaun Públiku.

Atividade ne’e realiza tanba kooperasaun ekipa kuadrilateralentre PDHJ, IJE, KAK no KFP.

Iha whorkshop ne’e Inspetor Jeral Estadu, Francisco de Carvalho hato’o ba partisipantes sira ne’ebé marka prezensa iha whorkshop ne’e hateten, existensia Inspetoria Jeral Estadu ne’e abrange ba instituisaun Estadu hot- hotu tantu direita ka indireita.

Husu ba funsionarius sira tenke koopera servisu Estadu nian tuir lei haruka maibé, ba funsionáriu ne’ebé la halo tuir sei kona prosesu disiplinar, ba kolokasaun funsionárius iha nia área ida-idak  ho obrigatoriamente halo tuir regras, li-liu sira ne’ebé hala’o knár iha finansas ka área nebe ligasaun direta ho osan, labele sees oitoan  husi regulamentu alokasaun orsamentu. Karik iha informasaun katak, iha duni  violasaun  ba regras alokasaun osan ne’e, indika katak, instituisaun ne’e iha korupsaun, maibé  Auditoria normalmente fó hatene no la fo hatene, ba halo investigasaun hodi hatene loloos korupsaun iha duni ka lae?

Alende ne’e IJE husu ba funsionáius hotu atu kuida instituisaun Estadu hanesan mós nia an rasik, tanba, buat ne’ebé Estadu nian mak Funsionariu uza ne’e nia mak nain, nia mak kuida, ho etika, moral no onestu. No alokasaun orsamentu tenke iha dokumentus komprovativu, wainhira auditoria mai ita hatudu de’it provas ba atividade sira ne’ebé mak ita ezekuta iha ministériu eh instituisaun ida-idak.

Iha tempu hanesan inspetora KFP, mós iha ninia palestra ko’alia kona-ba Promove Integridade Funsionariu Publiku ba Jestaun  Efisiensia no Efikasia Rekursu  Estadu nian.

Iha inspetora KFP, Sonia da Silva Soares ninia intervensaun, kona-ba integridade, komprova ho komportamentu, onestu, disiplina, pontual, respeita ba nia superior, servisu tuir regras ne’ebé implementa no labele monu ba iregularidade nia laran. No kumpri dever sira ne’ebé define ona iha estatutu funsaun públika inklui proibisaun sira no kódiku étika nian ba funsionáriu públiku ka ajente administrasaun públika.

“Atu promove integridade, dever pesoál, dever espesial no jeral, wainhira funsionáriu ida atu ezije nia direitu nia tenke kupri lai nia dever no obrigasaun sira nu’udar traballador Estadu.”, esplika nia. Relasiona ho patrimoniu Estadu nian, husu ba funsionárius ne’ebé hetan oportunidade ba patrimoniu Estadu ne’e uza tuir regulamentu Estadu nian ho transparasia no responsabilidade, la’o tuir orientasaun husi superior sira, hasees an husi proibisaun, labele komete prátika abuzu poder ba bens Estadu nian, hanesan osan, transporte no material selu-seluk, no mós hadook an husi subornu. Servi Estadu, hala’o knár ho loloos, utiliza matenek ho responsabilidade, defende Estadu, rai segredu Estadu nian, servi públiku ho onestidade nu’udar Timor nia oan. Wainhira funsionárius no ajentes Administrasaun Públika mak viola ona regras ne’e hakarak ka lakohi kona pena disiplinar tuir lei haruka.” Esplika inspetora KFP reprezenta Prezidente iha workshop ne’ebé organiza husi IGE, horseik (03/06) iha Administrasaun Munisipal Manatuto.